Związki zawodowe i uniwersytet. Pytania o teorię i praktykę w sferze publicznej

Uniwersytety nigdy nie funkcjonowały w społecznej próżni, dziś w Polsce, pomimo stałych nacisków ze strony władz ministerialnych, większość z nich działa tak, jakby zależało im by jak najmocniej od społecznej rzeczywistości się odgrodzić. Tymczasem, w 2015 roku – jak wynika z badań Oxfam – najbogatszy 1% populacji świata posiada tyle ile pozostałe 99% światowej populacji. Nierówności majątkowe w naszym kraju również należą do najwyższych w Unii Europejskiej. W tym kontekście znaczenia nabiera podstawowe pytanie o rolę Uniwersytetu w walce z rosnącymi społecznymi nierównościami i uległością względem wymogów neoliberalnego, późnego kapitalizmu. Szczególnym aspektem tego pytania jest kwestia obecności i działań związków zawodowych w przestrzeni publicznej Uniwersytetów. Jest ono o tyle istotne, że związki zawodowe w sektorze szkolnictwa wyższego od czasu transformacji gospodarczo-ustrojowej zapoczątkowanej w 1989 roku są pozostają w Polsce niemal w całkowitym uśpieniu. Niezbitym dowodem potwierdzającym tą przygnębiająca diagnozę jest niepodjęcie przez akademickie związki zawodowe ani jednej akcji strajkowej w okresie trwania III Rzeczypospolitej. Nie można się jednak łudzić, że ta pasywność spowodowana była niewystępowaniem napięć społecznych i pracowniczych na Uniwersytecie.

„Na zewnątrz” polskiego Uniwersytetu obserwować możemy postępującą prekaryzację pracy, szczególnie dotykającą absolwentów szkół wyższych, przeedukowanie napędzane fantazjami o drogach awansu społecznego i wyczerpanie się modelu ekonomicznego szkolnictwa wyższego spowodowane przede wszystkim pogłębiającymi się negatywnymi procesami demograficznymi. Siła konwergencji społecznej związana z ekspansją wykształcenia wyższego okazuje się mniejsza niż siła dywergencji związana z nowymi technologiami. Wobec czego jesteśmy dziś świadkami procesu parcelacji interesów w świecie pozauniwersyteckim, jak i w obrębie samego Uniwersytetu. Reżim równowagi budżetowej, cięcie kosztów, prekaryzacja pracy, parametryzacja, wzmaganie konkurencji między ośrodkami badawczymi i samymi badaczami. Przyszłość Uniwersytetu, jak i jego pracowników nie jest dziś pewna, gdyż postkryzysowy późny kapitalizm pozbawia nas wszystkich pewności jutra. Wobec tego czymś nie dającym się zignorować wydaje się imperatyw demokracji ekonomicznej – odzyskanie pełnej kontroli społecznej nad Uniwersytetem i zwrócenie Uniwersytetu społeczeństwu.

Przedmiotem konferencji Związki zawodowe i uniwersytet. Pytania o teorię i praktykę w sferze publicznej są: strategie samoorganizacji, strategie organizacji oporu wobec neoliberalizacji Uniwersytetu, tworzenie struktur poziomych, budowanie wspólnoty interesów pośród pracowników i studentów, rola Uniwersytetu w kształtowaniu podstaw propracowniczych, prozwiązkowych i postawy egalitaryzmu. W szczególności tematyka wystąpień może, ale nie musi ograniczać się do następujących propozycji:

• Wyzwania i konsekwencje łączenia działalności związkowej z działalnością badawczą, dydaktyczną i administracyjną;
• Badania bojowe i akademickie w ruchu związkowym;
• Znaczenia i możliwości podejmowania akcji strajkowych w perspektywie lokalnej i międzynarodowej;
• Codzienne i niecodzienne wymiary radykalnej działalności związkowej;
• Finansowanie działalności związkowej – kwestie doraźne i strategiczne;
• Odporność związków wobec kooptacji, represji i klientelizmu;
• Relacje radykalnych związków zawodowych z ruchami społecznymi i partiami politycznymi;
• Organizacja czasu wolnego, solidarność i integracja wobec braku czasu;
• Rola partnerów i osób zależnych dla poziomu zaangażowania w życie związkowe;
• Nowe sposoby życia-pracy-walki wobec drapieżnej biurokratyzacji współczesnego kapitalizmu;
• Estetyka i emocje w radykalnych związkach na uczelni;
• Uczenie się w ruchu związkowym a nauczanie praw pracowniczych;
• Perspektywy uzwiązkowienia studentów i doktorantów;
• Możliwości uniwersytetu jako laboratorium społecznego;
• Horyzont przemian, czyli uniwersytet spółdzielczy, ludowy, miejski, wolny i dla dobra wspólnego.

Konferencja odbędzie się w Instytucie Pedagogiki WNS UG w Gdańsku, ul. Bażyńskiego 4 w terminie 15-18 listopad 2016. W dniach 15-16 listopada 2016 odbędą się warsztaty „ABC działalności związkowej”. W dniach 17-18 listopada 2016 odbędzie się część naukowa konferencji.

Zgłoszenia abstraktów propozycji wystąpień i plakatów prosimy słać na adres ugozzip [at] gmail.com. Na zgłoszenia czekamy do 30. lipca 2016.

Opłata konferencyjna: 200 zło

Płatne na konto: 59 1240 1271 1111 0010 4368 2415 – w tytule wpłaty należy podać kod: K707-16,
a także nazwę instytucji oraz imię i nazwisko osoby, za którą uiszczana jest opłata.

Dane beneficjenta:
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1 a
80-952 Gdańsk

Zakwaterowanie we własnym zakresie.

Trade Unions and Universities. Questions about theory and practice in the public sphere

Universities have never operated in the social vacuum, but in today’s Poland, despite constant pressure from the ministerial authorities, most of them operate as if they wanted to be as far from the social reality as possible. Meanwhile, the richest 1% had as much wealth as the rest of the world combined, according to Oxfam research of 2015. The wealth inequality in our country is also one of the highest in the European Union. In this context, the question about the role of the university in the struggle with growing social inequalities and subservience to the requirements of neoliberal late capitalism becomes very important. The presence and activities of trade unions in the public space of the universities is one of the aspects of this question. It is even more important in view of the fact that since the social and economic transformation of 1989, trade unions in the higher education sector have been virtually inactive in Poland. The fact that academic trade unions have not engaged in a single strike action during the Third Polish Republic confirms this sad diagnosis. We should not, however, delude ourselves that this passivity resulted from the lack of social and labour tensions at the university.

We can observe „outside” the university the continuing precarisation of work particularly related to higher education graduates – overeducated, fuelled by fantasies about the trajectories of social advancement, as well as the exhaustion of the economic model of higher education resulting from negative demographic processes. The power of social convergence related to the expansion of higher education proved to be weaker that the power of divergence related to new technologies. Therefore, we witness the process of parcelling out the interests at the university, as well as in the outside world. The regime of the budget equilibrium, precarisation of work, parameterization, stimulating competition between research institutions and researchers themselves. The future of the university or its employees is not certain, because the post-crisis late capitalism deprived all of us of the certain tomorrow. In these circumstances the imperative of economic democracy needs to be recognised – taking back the total social control over the university and giving the university back to the society.

The conference subjects are the following: strategies of self-organization, strategies of resistance towards the neoliberalisation of the university, creating horizontal structures, developing the community of interests between employees and students, the role of the university in shaping the pro-worker, pro-union and egalitarian attitudes. Proposals may include but are not limited to several core issues:

• challenges and consequences of combining the union-related activities with research, teaching and administrative responsibilities;
• militant and academic research in trade union movement;
• the meaning and possibility of undertaking strikes in the local and international perspective;
• mundane and extraordinary dimensions of union activities;
• funding the unions – short-term and strategic issues;
• unions’ resistance to co-opting, repressions and clientelism;
• the relations between trade unions and social movements or political parties;
• organisation of free time, solidarity and integration in view of lack of free time;
• the role of partners and dependants in the level of engagement in the union activities;
• new ways of life-work-struggle in the face of predatory bureaucratisation of contemporary capitalism;
• aesthetics and emotions in radical unions at the university;
• learning in unions and teaching workers’ rights;
• the perspectives for unionising students and doctoral candidates;
• university as social laboratory;
• the horizon of change: cooperative, folk, urban, free university for the common good;

The conference will take place in the Institute of Pedagogy, Faculty of the Social Sciences, University of Gdańsk, ul. Bażyńskiego 4, 15-18 November 2016. On 15-16 November 2016 the workshop „The ABC of the Union Activities” will be held. On 17-18 November 2016, the scientific part of the conference will take place.

Abstracts submission ends: 30.7.2016
Notification of acceptance: 15.8.2016
Conference fee: 200 PLN

Payments via bank transfer must include code K707-16, together with your name in the title of the transfer. Bank account number: 59 1240 1271 1111 0010 4368 2415
Beneficiary: Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 1 a, 80-952 Gdańsk

Komitet Programowy:

Prof. dr hab. Lucyna Kopciewicz (Przewodnicząca Komitetu Programowego)

Prof. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak

Prof. dr hab. Joanna Rutkowiak

Prof. dr hab. Tomasz Szkudlarek

Dr Mikołaj Iwański

Dr Krystian Szadkowski

Dr Oskar Szwabowski

mgr Piotr Kowzan

Dr Piotr Stańczyk

Dr Marcin Boryczko

Dr Karolina Starego

Organizatorzy: Instytut Pedagogiki UG, Komisja Zakładowa OZZ IP w UG

Matronat medialny: Praktyka Teoretyczna